"بیش فعالی" شایعترین اختلال روانپزشکی در کودکان است

دکتـــــر مهدی تهــرانـــی دوست

رفتارهای مقابله جویانه در دخترها کمتر از پسران است و به عبارتی علامت عمده این بیماری در دختران حواسپرتی است در صورتی که پسرها بیشتر به علت "بیش فعالی" به ...

دکتـــــر مهدی تهــرانـــی دوست

مطالعات نشان می دهد که، اختلال نقص توجه یا بیش فعالـــی (‪ADHDو کم تمرکزی) یکی از شایعترین اختلالات روانپزشکـــی در کـــودکان است. دکتـــــر "مهدی تهــرانـــی دوست" فوق تخصص روان پزشکـــی کودک و نوجوان در حاشیه برپایی سمینار رویکرد شناختی در روان پزشکی کـــودک و نوجوان در گفت و گوی اختصاصی با خبرنگار گروه علمــــی ایرنا با بیان این مطلب افزود: این اختلال روانی تا چهار برابر در پســـرها شایع تر است. وی افزود : رفتارهای مقابله جویانه در دخترها کمتر از پسران است و به عبارتی علامت عمده این بیماری در دختران حواسپرتی است در صورتی که پسرها بیشتر به علت "بیش فعالی" به کلینیک ها ارجاع می‌شوند. دبیر علمی سمینار رویکرد شناختی روانپزشکی کودک و نوجوان یادآور شد:
آنچه در بیش فعالی مورد توجه است ،پرتحرکی و بی‌قراری کودک است به گونه‌ای که این بیش فعالی باعث مزاحمت برای دیگران می‌شود. وی گفت: کــــودکان مبتلا به این اختلال با وجود اینکه از هـــوش خوبی برخوردار هستند در تمرکز مشکل دارند و تکالیف خود را یا به سختی انجام می‌دهند و یا اینکه مدت زمان زیادی را صرف آن می‌کنند.

دکتر تهرانی دوست با اشاره به اینکه میزان دقت این کودکان پایین است افزود:کودکانی که دچار اختلال بیش فعالی یا ‪ ADHDهستند در مدرسه معمولا برای همسالان و معلمان خود مشکل آفرین هستند.فوق تخصص روان پزشکی کودک و نوجوان یادآورشد: بیش فعالی حدود ‪ ۵تا‪۷  درصد کودکان در سنین مدرسه را در برمی‌گیرد اما شدت آن در کودکان مختلف متفاوت است. وی با بیان اینکه بیش فعالی،جمعیت زیادی از کودکان و حتی نوجوانان را در برمی‌گیرد تصریح کرد: این اختلال در حال حاضر یک مساله مهم بهداشت روانی جامعه محسوب می‌شود. فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان اضافه کرد: این بیماری با زندگی کودک در خانواده ،مدرسه و اجتماع تداخل می‌کند به طوریکه ناتوانی‌های کودک می‌تواند حتی تا سنین بلوغ تداوم یابد. وی با بیان اینکه بیشتر کودکان مبتلا به بیش فعالی نشانه‌های رفتار پرخاشگری و نافرمانی را از خود نشان می‌دهند افزود:اهمیت درمان کودکان مبتلا به این اختلال با بالاتر بودن خطر بزهکاری در این کودکان بارزتر می‌شود. وی اضافه کرد:درمان دارویی در کنار آموزش ،مشاوره‌های روانشناسی و آگاهی رساندن به والدین بهترین و موثرترین راهکار درمانی کودکان مبتلا به اختلال روانی بیش فعالی یا عدم تمرکز است.

دکتر تهرانی دوست یادآور شد:کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی از صبر و تحمل کمی برخوردار هستند و به همین دلیل در امتحانات تحمل پاسخ دادن به سوالات را ندارند و دچار افت تحصیلی می‌شوند. وی گفت:در مدرسه کودکان مبتلا به این اختلال قادر به انجام تکالیف نبوده و نیازمند توجه بیشتری از سوی معلمان و والدین می‌باشند. دبیر انجمن روانپزشکی کودکان و نوجوانان اظهار داشت:تشخیص بیش فعالی یک تشخیص بالینی است و مصاحبه با والدین اولین قدم در فرایند ارزیابی این بیماری است. وی افزود:بسیاری از والدین که کودکان آنها مبتلا به اختلال بیش فعالی هستند با در نظر گرفتن اینکه عدم توجه و تمرکز کودک و فعالیت زیاد آنها ناشی از شیطنت کودکانه است و نیازی به درمان ندارد،از مشاروه با روانپزشک خودداری می‌کنند. وی افزود:این درحالی است که اگر این اختلال مورد توجه قرار نگیرد و در جهت درمان کودکان مبتلا به این اختلال توجهی نشود مشکلات تحصیلی و اجتماعی برای آنها به وجود خواهد آمد.

کودکان پرتحرک نیازها و انتظارات

اگر کودک شما تحرک طلب و پرتب و تاب است، باید نیازهای او را بررسی کنید. خوشبختانه امروزه تکنیک ها و روش هایی که او بتواند توسط آنها خود راآرام کند، در دسترس است. پرخاشگری خبر نمی کند. چنانچه در دوران نوزادی متوجه رفتار مبارزه طلبانه فرزندتان شدید، زمان بیداری او را تنها به آموزش اختصاص ندهید. انتظارات متفاوتی برای چنین بچه ای قائل شوید و روش های مختلفی را به کار گیرید. در طول دوران نوزادی، بچه تحرک طلب ممکن است به خاطر هر مسأله کوچکی گریه کند و خیلی دیرتر از بچه های دیگر خودش را با عادت های خوردن و خوابیدن وفق دهد.

 اما یک مسأله خوب هم وجود دارد و آن اینکه احتمالاً مشکل زیادی برای فهمیدن احساسات و احتیاجات این بچه ندارید.چرا که او در مقابل هر عملی که به نظرش ناخوشایند بیاید عکس العمل شدیدی از خود نشان خواهد داد، مخصوصاً زمانی که شروع به حرف زدن میکند احتیاجات خود را زبانی بیان میکند. از این گذشته، کودک تحرک طلب همیشه و در همه موارد بدون انعطاف نیست. برای مثال اگر چه ممکن است از تجربیات جدید پرهیزکند و حاضر به پذیرش آنها نباشد، ولی عاشق گذراندن وقتش با شما است. او با شما بیشتر احساس راحتی و خوشحالی میکند. آگاهی داشتن از احتیاجات چنین کودکانی به شما کمک می کند تا دنیای او را به گونه ای شکل دهید که اغلب تجربیات برای او ساده تر یا مسرت بخش تر شود. برای مثال در طول اولین سال زندگی احتمالاً به این موضوع پی می برید که چه روش های مشخصی را برای آرام کردن و از بین بردن ناراحتی های او باید به کار گیرید و بعد از یک سالگی زمان آموزش این روشها فرا می رسد. در آن زمان ممکن است کودکتان تا حدی اذیت شود چنانچه در حین آموزش شروع به مکیدن پستانک یا انگشتش کرد با منع کردن کودک از این کار او را مایوس نکنید. این اعمال کاملاً طبیعی و در اغلب موارد روش هایی موثر برای آرام کردن او می باشند. یک پتو یا اسباب بازی نرم که بتواند در مواقع فشار روحی وناراحتی به آن پناهنده شود، کمک بسیار موثری برای آرام کردن اوست.

حتماً باید چنین اشیایی درمواقع احتیاج کودکتان در اطرافش باشد. مثلاً وقتی تا دیروقت کارمی کنید یا مواقعی که با کودکتان در محیطی مهیج مثل سوپرمارکت یارستوران هستید و احتمال مایوس یا ناراحت شدن او وجوددارد، بهتر است که چنین اشیایی درکنارش باشد. اگر پدر یا مادر بچه ای تحرک طلب و پرخاش جو هستید، نسبت به برطرف کردن احتیاجات خود جدی باشید. استراحت به اندازه نیاز، ورزش و ارتباط با افراد قابل اعتماد از اعمال موثری است که می توانید انجام دهید. این کار کمک شایانی به انعطاف پذیر بودن شما در مقابل خواسته های کودکتان می کند، چنانچه فکرمی کنید صبر و توانتان را از دست داده اید و دیگر نمی توانید رفتار کودکتان را تحمل کنید، بدون معطلی باپزشک تماس بگیرید. او حتماً می تواند برای کنترل رفتار کودکتان شما را راهنمایی کند.

کـــــــــودک آسان گیــــــــــر

اما چنانچه کودکتان آسان گیر و بردبار است، خدا را شکر کنید و بدانید که از خوش شانس ترین افراد روی زمین هستید. کودکان یک ساله ای که رفتاری ملایم و متعادل دارند، بچه هایی شاد و سرزنده هستند. آنها با شرایط جدید خیلی زود اخت می گیرند. به ندرت گریه می کنند و از برنامه های ثابت مانند آماده شدن برای خواب و خورد و خوراک در یک زمان خاص از روز پیروی می کنند. آنها آنقدر سخت گیر نیستند که غذاهای جدید یا بی خوابی را نتوانند تحمل کنند. رفتارها و پاسخ های این بچه ها به عوامل و افراد متفاوت در دنیای اطرافشان آنقدر مشخص است که می توان آنها را به طورمشخص پیش بینی کرد، البته نه آنقدر که به نظر اغراق آمیز برسد.

چنانچه بچه ای آسان گیر دارید، مبارک باشد! و با تمام جوانب زندگی روزانه به خوبی کنار می آید، دیگران و اتفاق هایی که در اطرافش می افتد برایش جالب هستند و رفتارش به گونه ای است که به راحتی قابل فهم است.برای مثال زمان یادگیری رفتن به موقع به دستشویی، همه چیز به خوبی پیش می رود. کلمات یا حرکات کلیدی او به شما می فهماند که به دستشویی نیاز دارد. با این حال، داشتن کودکی با رفتاری متعادل و ملایم نیز بدون اشکال و سختی نیست. ازآن جایی که کودکان یک ساله آسان گیر هیچ گونه درخواستی ندارند و یا اگر هم داشته باشند، آن را ابرازنمی کنند، گاهی اوقات پدر ومادر برای برطرف کردن نیازهای آنها با مشکل مواجه می شوند، زیرا متوچه نمی شوند آنها به چه چیز نیاز دارد. اهمیت این موضوع زمانی بیشتر میشود که کودک دیگری البته نه به صبوری و آرامی او در خانواده باشد.چون ممکن است نیازهای کودک ساکت و متکی به نفس شما نادیده گرفته شود. مراقب باشید که کودک آسان گیر یک ساله خود رابا وسایلش برای یک مدت طولانی تنها نگذارید. نمی گوییم که به او اجازه ندهید تامتکی به خود و بی نیاز بار بیاید،اما مطمئن شوید که او درخواست هایش را حتماً مطرح میکند و توانایی اینکار را دارد.

کـــــلام آخـــــر اینکــــه :

داشتن یک کودک آسان گیر در کنار کودکان دیگری که چندان مطیع نیستند، شما را بدعادت خواهد کرد سعی کنید رفتارتان با او همانند دیگر فرزندانتان باشد.