داروخانه خانواده > ‌ریفلاکس، یک بیماری با چند نشانه

دکتر ستار جعفری

غذای سنگینی خورده‌اید. یا شاید هم بلافاصله بعد از خوردن غذا دراز کشیده‌اید. حالا سر دلتان می‌سوزد، ترش کرده‌اید و حال خوبی ندارید. این ترش کردن و سوزش سردل را ریفلاکس می‌گویند...

دکتر ستار جعفری

غذای سنگینی خورده‌اید. یا شاید هم بلافاصله بعد از خوردن غذا دراز کشیده‌اید. حالا سر دلتان می‌سوزد، ترش کرده‌اید و حال خوبی ندارید. این ترش کردن و سوزش سردل را ریفلاکس می‌گویند.

برخی آمارها نشان می‌دهد 44 درصد افراد ممکن است یک مرتبه در ماه چنین شرایطی را تجربه کنند، اما وقتی این حالت تکرار شود این مشکل تبدیل به بیماری شده و نیاز به درمان و رسیدگی دارد.

بیماری ریفلاکس چیست؟

دکتر ستار جعفری، فلوشیپ بیماری‌های گوارش و کبد در این‌باره به «جام‌جم» می‌گوید: «هنگامی که غذا می‌خوریم، غذا باید از طریق لوله‌ای عضلانی به نام مری وارد معده شود. داخل معده نیز اسیدها و شیره‌های مخصوص معده وجود دارد که به عمل هضم غذا کمک می‌کند. حال، چنانچه به هر دلیلی شیره معده برگشته و وارد بافت مری شود، ممکن است سبب بروز مشکلاتی شود. در کل بازگشت غیرعادی اسید و شیره معده به مری و آزرده شدن مخاط مری را بیماری ریفلاکس معده به مری می‌گویند

نشانه‌های ریفلاکس

این پزشک متخصص با اشاره به علائم این بیماری، می‌افزاید: «شایع‌ترین علامتی که بیماران با آن به پزشک مراجعه می‌کنند، ترش کردن است. یعنی بیمار احساس می‌کند مایعی ترش یا تلخ وارد دهانش شده است. همچنین ممکن است بیمار، سوزشی زیر جناغ سینه نیز احساس کند.» وی با ذکر این نکته که این بیماری گاهی خودش را با علائمی متفاوت نشان می‌دهد، یادآور می‌شود: «پزشک و بیمار هر‌دو باید دقت داشته باشند چون گاهی علائم بیماری کمی متفاوت است. به عنوان مثال ممکن است مریض دردی زیر جناغ سینه داشته باشد. گاهی نیز حالت تهوع، بخصوص اوایل صبح نشانه‌ای از بیماری است. باد گلوی زیاد، وجود آب در دهان و تلخی دهان نیز می‌تواند علائمی از این بیماری باشد. سرفه‌های بدون علت نیز از دیگر موارد و نشانه‌های بیماری است. گاهی مریض با وجود این سرفه‌ها ممکن است به آسم یا سایر بیماری‌ها مشکوک شود، در حالی که ریفلاکس هم می‌تواند چنین علائمی را ایجاد کند.»

این پزشک متخصص با اشاره به این‌که علت بیماری ریفلاکس هنوز بخوبی شناخته نشده، توضیح می‌دهد: «گاهی دریچه ‌انتهای مری، دچار اختلال شده و به هر دلیلی مدت طولانی‌تری باز می‌ماند یا نمی‌تواند خوب جمع شود، که به همین دلیل این مشکل بروز می‌کند.»

پیشگیری و درمان

وی با این توصیه که همیشه پیشگیری بهتر از درمان است، می‌افزاید: «پرخوری، غذا خوردن سریع و خوب نجویدن آن می‌تواند باعث بروز مشکل شود. مصرف غذاهای پرچرب، تند، شور، ادویه، فلفل و غذاهای سرخ‌کردنی هم باعث اختلال عملکرد دریچه می‌شود. سیر، پیاز، موادی نظیر سوسیس و کالباس که مواد نگهدارنده دارند یا بعضی سس‌ها نیز می‌توانند سبب بروز چنین مشکلی شوند. از میان میوه‌ها پرتقال و نارنگی و از نوشیدنی‌ها قهوه، نسکافه، چای پررنگ یا چای مانده هم از جمله علل بروز مشکل هستند.»

وی به عوامل دیگری اشاره کرده و می‌گوید: «خوردن نان‌هایی که خمیرشان خیلی خوب پخته نشده، افراد چاق و دارای اضافه وزن، کسانی که بعد از غذا سریع دراز می‌کشند، افراد سیگاری، الکلی و کسانی که نوشابه‌های گازدار می‌نوشند، کسانی که استرس و فشار روحی دارند و در نهایت افرادی که لباس‌های خیلی تنگ می‌پوشند نیز در معرض این مشکل قرار دارند.»

تشخیص و درمان

دکتر جعفری شرح حال گرفتن از بیمار را بهترین شیوه تشخیص و درمان دانسته و می‌گوید: «داروی ضد ریفلاکس به این بیماری خیلی خوب جواب می‌دهد. البته در اولین مرحله درمان، باید علت اصلی به وجود آورنده مشکل را تشخیص دهیم. با تشخیص به موقع و پیشگیری از بروز این مشکل مانند پرهیز از خوردن مواد غذایی چرب، کاهش وزن، ورزش منظم و خوابیدن حداقل 2ساعت پس از صرف غذا می‌توانیم بیماری را کنترل کنیم. اگر این علت‌های اساسی برطرف نشوند شاید مصرف دارو هم زیاد موثر نباشد.»

وی با اشاره به طولانی بودن مدت درمان به مردم یادآوری می‌کند: «این داروها اشکال اساسی را برطرف نکرده و فقط ترشح اسید را کاهش می‌دهند، به همین دلیل برای درمان موفق و اساسی باید علل زمینه‌ای را برطرف کنیم.»

جراحی

دکتر جعفری با اشاره به عمل‌های جراحی که برای درمان ریفلاکس استفاده می‌شود، می‌گوید: «به طور معمول افرادی که به داروها و درمان‌های دارویی به خوبی جواب ندهند، برای عمل جراحی هم مناسب نخواهند بود. گاهی حتی 20 تا 30 درصد کسانی که این عمل را انجام می‌دهند، ممکن است پس از جراحی باز هم به استفاده از داروها نیاز پیدا کنند. در نتیجه عمل برای این بیماران خیلی موثر نیست.» وی باز هم به پیشگیری تاکید کرده و به مردم توصیه می‌کند از خوردن مواد غذایی چرب و فست‌فودها پرهیز کرده، میان غذا و خواب مدتی فاصله بگذارند، بعد از غذا ورزش سنگین نکنند و اگر خواب راحتی ندارند از بالش اضافه استفاده کنند.